Levensloos in het water. Zo leek ons kind te zweven in een wereld zonder tijd. Tijdens deze confrontatie was het dat mijn brein op volle toeren draaide, terwijl mijn benen de zwaarte van de gehele situatie niet meer konden dragen.
In januari van dit jaar, 2019, kwam het blijde nieuws dat wij in verwachting waren. Het was waarschijnlijk het meest bijzondere wat ik tot dan toe mee heb mogen maken; de echo waarbij je ziet dat het hartje van jouw kindje klopt. Een razendsnel ritme, enthousiast bijna, vooral ook trots makend voor ons als ouders. Geen idee van het geslacht noemden we het vruchtje liefkozend ‘Peultje’. Weken volgden met ‘Peultje dit, Peultje dat…’ het maakte niet uit. Alles draaide om Peultje.
‘Waarom wij niet?’
1 maart 2019 – Ik had al vlug een bullet journal gekocht. Het idee? Zoveel mogelijk bijhouden over de zwangerschap, zodat ons Peultje later een idee zou krijgen hoe we naar de komst van ons eerste kindje zouden toeleven. Ik kwam niet verder dan pagina acht. “Kom op, lieverd. Je kunt het, je was zo sterk. Toe nou, beweeg. Dit is toch niet waar het eindigt?” Terwijl de verloskundige van top tot teen door Peultje scant, is de twaalf weken echo een onwerkelijke situatie. Als je voor de eerste keer vader zou worden, is alles nieuw en als de verloskundige bezorgd zegt ‘dit is niet wat we willen zien’, dan is de noviteit eentje van paniek en ongeloof. Volgens de statistieken is de kans op een miskraam in deze termijn en na een goede acht weken echo drie tot vijf procent. “Waarom wij?”, vraag ik nog aan mijn vrouw. Sterk en ontnuchterend antwoordt ze: “Waarom wij niet?”
Peultje schijnt gestopt te zijn met groeien na tien weken en vijf dagen. Al meer dan een week zat de kleine spruit levensloos in de buik en in overleg met de gynaecoloog werden de weeën opgewekt met misoprostol. Het middel zorgt voor een ontspannen baarmoederwand en -mond waardoor een vroegtijdige bevalling wordt ingezet. Een dingetje: het kon wel twee dagen duren voor het vruchtje eruit zou komen en dit mogelijk gepaard met veelvuldig bloedverlies. En Peultje nam de tijd. Wat doe je dan als man? Het liefste wilde ik thuisblijven om zorg te dragen voor mijn vrouw.
Kennis maken, afscheid nemen
7 maart 2019 – Op de tweede dag was er nog geen teken van een aanstaande komst. Met tegenzin vertrok ik naar het werk, aangespoord door mijn vrouw: “Het zou net zo goed kunnen dat er vanavond pas iets gaat gebeuren. Toe maar, ik bel wel als het begint.” In de minuut dat ik het kantoor was binnengestapt ging de telefoon. Het geluid van mijn ringtone sloeg in als mokerslagen op mijn borst, elke piek van gerinkel weer. Het was zover.
Terwijl ik de trap van het gebouw afrende, belde ze weer: “Je hebt een zoon, hij is zo perfect. Tien vingertjes, tien teenjes…” Het is teveel. “Hou maar op”, zeg ik nog. “Ik fiets zo hard ik kan naar huis.”
Eenmaal thuis ren ik naar de badkamer om te kijken hoe het gaat met mijn vrouw. Hevig bloedend, maar scherp van geest is ze in staat om de situatie te overzien. Ik help haar, boenend, inlegkruisjes aangevend en absorberende matten zoekend. “Waar is hij?”, vraag ik nog met enige terughoudendheid. Wetend dat het moeilijk zal zijn om te verdragen wat komen gaat. “In de koelkast. Hij is zo mooi en compleet”, stelt mijn vrouw me gerust. Wat volgt is bijna te bizar om te omschrijven. Levensloos in het water, zo leek ons kind te zweven in een wereld zonder tijd. In een plastic lunchbakje in ijswater, zo had de verloskundige ons nog aangeraden. Dan kan je het kindje goed zien.
Tijdens deze confrontatie was het dat mijn brein op volle toeren draaide, terwijl mijn benen de zwaarte van de gehele situatie niet meer konden dragen. Ontroostbaar maakte ik geluiden die geen enkel zoogdier behoort te maken. Piepend, snikkend, happend naar lucht… In de eerste aanblik herken ik de mond van mijn moeder in zijn gezicht. Dezelfde mond die ook haar vader had. Half open en met een zekere rust die alleen door de dood is gegund. In deze paar miliseconden ontstond het besef dat dit ons kind was, het besef dat dit een deel was van mij en het besef dat dit een moment was van kennismaking en afscheid ineen. Wrang. Dat onze kleine al zo compleet was, maakte het vooral zo moeilijk. Eerlijk gezegd had ik geen idee wat ik moest verwachten. Mijn vrouw en ik hebben een medische achtergrond en je weet uit de boeken hoe een foetus eruit hoort te zien. Maar als je jezelf ziet in je kind, geeft het op zo’n moment echt het idee dat je een stuk van jezelf verliest.
Veel tijd om stil te staan is er niet. In het ziekenhuis moet de placenta verwijderd worden om ervoor te zorgen dat de bloedingen stoppen. Je weet op zulke momenten pas hoe gezegend je bent met goede zorg in handbereik. Inmiddels zijn we vijf uren verder na de bevalling, uitgeput en verdoofd. Ik vooral emotioneel en ik kan alleen maar raden hoe het voor mijn vrouw moet zijn. We nemen de dag voor onszelf en vragen onze ouders om de volgende dag pas te komen kijken.
Er is geen protocol voor een miskraam bij elf weken als het gaat om uitvaarten. Wat dat betreft is er geen officiële dienst nodig en mag je je kind begraven in bijvoorbeeld je tuin of in het bos. Die vrijheid maakt het ook moeilijk om te kiezen. Even is de tuin een fijn idee, omdat je dan dichtbij je kindje kunt zijn. Maar wat als je gaat verhuizen? Inmidels krijgt Peultje een andere naam: Thomas. Vernoemd naar mijn opa en een oom van mijn vrouw. We besluiten uiteindelijk om de kleine Thomas bij mijn opa en oma te begraven. (tekst gaat door onder foto’s)
Rust
“Erg licht en toch stevig, maar net dun genoeg om het nog te kunnen snijden”, vertelt de medewerker van de hobbywinkel over het stukje balsahout dat ik in mijn handen heb. Ik vertel er maar niet bij dat ik geen vliegtuig ervan wil maken. Eenmaal thuis maak ik zelf de ‘zes plankjes’ om het te lijmen tot een doosje van minder dan tien centimeter lang. Ook hier zijn niet echt bouwtekeningen voor en in de loop naar de begrafenis voelt het toch een beetje alsof ik iets voor de kleine kan doen. “Ik zit gewoon een fucking doodskist te maken voor mijn eigen kind?” Woede, verdriet, onbegrip, wanhoop.
10 maart 2019 – Het is fijn om te weten dat onze ouders en enkelen die wisten dat wij in verwachting waren de kleine Thomas hebben kunnen zien. Als ouders hebben we drie dagen naar ons kind kunnen kijken. Van de ochtend tot diep in de nacht. Met een kleine dienst hebben we afscheid genomen op het kerkhof waar ik als kind al kwam om ‘gedag’ te zeggen aan mijn opa die ik nooit had gekend en later mijn oma die ik tot mijn 31ste in mijn leven heb mogen hebben. Het is fijn om Thomas een laatste rustplaats te geven en het geeft een veilig gevoel dat hij bij familie is. Voor ons begint dan een lange weg om zelf uit te vinden hoe wij rust kunnen vinden.
Er zit schoonheid in rouwen
Iedereen gaat anders om met emoties. Ik vind het zelf zo klinken als een dooddoener. Wat heb je daar nou aan? Rationeel weet je dat een miskraam vaak voorkomt, dat de natuur het waarschijnlijk niet voor niets heeft afgebroken. Daarmee kan en mag je echter niet voorbijgaan aan je persoonlijke verdriet van het gemis.
Een situatie als deze miskraam dwingt namelijk wel om te bedenken hoe je met je verdriet, woede, onbegrip en wanhoop omgaat. Verdriet van het verlies van een dierbare en ook het verlies van ‘wat had kunnen zijn’. Woede, jegens wie eigenlijk? God? Het lot? De statistieken? Zeg het maar. Onbegrip dat het zo goed leek te gaan en opeens alles door je vingers glipt. En wanhoop, wat nog het meeste knaagt. Had ik iets kunnen doen? Had ik beter voor mijn vrouw en kind kunnen zorgen? Had ik geen buikgriep moeten krijgen na kerstavond, zo vlak voor onze zwangerschap?
Je wordt gek als je aan al die scenario’s denkt. Onze mindfulnessleraar vertelde ooit hoe je met inzichtsmeditatie je emoties de baas kunt zijn. Het leek mij dan ook een perfect moment om daar eens mee te experimenteren. Het liefst wil je vluchten van je negatieve gevoelens, maar door met milde aandacht naar het verdriet te kijken kwam ik met de dag verder. Ik vroeg mijzelf af waar het verdriet vandaan kwam en wat het ervaren van verdriet nog meer betekende. Liefhebben, hoop mogen hebben, zorgzaam zijn, verantwoordelijk voelen… het zijn dingen van mijzelf waar ik te weinig bij stil heb gestaan en waar ik -bij het besef- een warm gevoel bij kreeg. Op dat moment zag ik de schoonheid in het rouwproces. Het is een immens grote les, die de kleine Thomas mij nu al heeft geleerd.